زمین
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
برای دیگر کاربردها، زمین (ابهام‌زدایی) را ببینید.
 | ||||||||||
| اکتشاف | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| تاریخ کشف | مبدأ[یادداشت ۱] | |||||||||
| طبقه‌بندی | ||||||||||
| نام‌های دیگر | جهان، سیارهٔ آبی | |||||||||
| عناصر کپلری مدار | ||||||||||
| نیم‌قطر بزرگ | ۱۴۹٬۵۹۸٬۲۶۱ km ۱٫۰۰۰۰۰۲۶۱ AU[۱] | |||||||||
| خروج از مرکز | ۰٫۰۱۶۷۱۱۲۳[۱] | |||||||||
| آنومالی متوسط | °۳۵۷٫۵۱۷۱۶[۲] | |||||||||
| زاویه انحراف | °۷٫۱۵۵ نسبت به مدار مرکزی خورشید ۱٫۵۷۸۶۹°[۳] نسبت به صفحه ثابت | |||||||||
| طول گره صعودی | °۳۴۸٫۷۳۹۳۶[یادداشت ۲][یادداشت ۳][۲] | |||||||||
| شناسه حضیض | °۱۱۴٫۲۰۷۸۳[یادداشت ۴][۲] | |||||||||
| سایر مشخصات مداری | ||||||||||
| اوج | ۱۵۲٬۰۹۸٬۲۳۲ km ۱٫۰۱۶۷۱۳۸۸ AU[یادداشت ۵] | |||||||||
| حضیض | ۱۴۷٬۰۹۸٬۲۹۰ km {{۰٫۹۸۳۲۹۱۳۴ AU}} | |||||||||
| تناوب مداری | ۳۶۵٫۲۵۶۳۶۳۰۰۴ روز[۴] ۱٫۰۰۰۰۱۷۴۲۱ سال | |||||||||
| میانگین سرعت مداری | ۲۹٫۷۸ km/s[۲] ۱۰۷٬۲۰۰ km/h | |||||||||
| قمرها | یک ماه طبیعی و ۸٬۳۰۰ ماه ساختگی (قمر مصنوعی)از تاریخ ۱ مارس ۲۰۰۱)[۵] | |||||||||
| مشخصات فیزیکی | ||||||||||
| متوسط شعاع | ۶٬۳۷۱٫۰ km[۱۵] | |||||||||
| شعاع استوایی | ۶٬۳۷۸٫۱ km[۶][۷] | |||||||||
| شعاعقطبی | ۶٬۳۵۶٫۸ km[۸] | |||||||||
| پختگی قطبین | ۰٫۰۰۳۳۵۲۸[۹] | |||||||||
| محیط | ۴۰٬۰۷۵٫۰۱۷ km (استوایی)[۷] ۴۰٬۰۰۷٫۸۶ km (نصف‌النهاری)[۱۰] | |||||||||
| مساحت سطح | ۵۱۰٬۰۷۲٬۰۰۰ km۲[۱۱][۱۲][یادداشت ۶]
۱۴۸٬۹۴۰٬۰۰۰ km۲ خشکی (۲۹٫۲ ٪)
۳۶۱٬۱۳۲٬۰۰۰ km۲ آب (۷۰٫۸ ٪) | |||||||||
| حجم | ۱٫۰۸۳۲۱×۱۰۱۲ km۳[۲] | |||||||||
| جرم | ۵٫۹۷۳۶×۱۰۲۴ kg[۲] | |||||||||
| متوسطچگالی | ۵٫۵۱۵ g/cm۳[۲] | |||||||||
| گرانش سطحی | ۹٫۷۸۰۳۲۷ m/s۲[۱۳] ۰٫۹۹۷۳۲ g | |||||||||
| سرعت فرار | ۱۱٫۱۸۶ km/s[۲] | |||||||||
| تناوب چرخش | ۰٫۹۹۷۲۶۹۶۸ d[۱۴] ۲۳h ۵۶m ۴٫۱۰۰s | |||||||||
| سرعت چرخش در استوا | ۱٬۶۷۴٫۴ کیلومتر بر ساعت یا ۴۶۵٫۱ متر بر ثانیه[۱۶] | |||||||||
| انحراف محوری | ۲۳°۲۶'۲۱".۴۱۱۹[۴] | |||||||||
| دمای سطح کلوین سلسیوس |
| |||||||||
زمین سومین سیارهٔ سامانهٔ خورشیدی است که در فاصلهٔ ۱۵۰ میلیون کیلومتری از ستارهٔ خورشید قرار دارد. از نظر واژه شناسی ایرانی، زم یکی از فرشتگان دین زرتشت بوده است که با پسوند «ین» زمین رابه وجود آورده است.[۲۰] این سیاره چگال ترین و از نظر بزرگی پنجمین سیاره از هشت سیارهٔ سامانهٔ خورشیدی است. همچنین در میان چهار سیارهٔ سنگی گردان به دور خورشید (تیر، ناهید، زمین و مریخ) زمین بزرگترین آن‌ها است. گاهی از آن با نام‌های جهان و سیارهٔ آبی نیز یاد می‌شود.[۲۱] نام لاتین آن Terra است.[یادداشت ۷] در سامانهٔ خورشیدی، فاصلهٔ زمین تا خورشید بین فاصلهٔ زهره (یا ناهید) تا خورشید و فاصلهٔ مریخ (یا بهرام) تا خورشید است. زمین جزو سیارات داخلی سامانهٔ خورشیدی به‌شمار می‌آید.
نزدیک به ۴٫۵۴ میلیارد سال (به صورت دقیق تر ۰٫۰۰۰۶ ± ۴٫۵۶۷۲ میلیارد سال)[۲۲] از پیدایش زمین می‌گذرد؛ و زندگی بر روی سطح آن در طول یک میلیارد سال پدیدار گشته‌است. هم اکنون زمین خانهٔ میلیون‌ها گونه از جانداران است که انسان یکی از آن‌ها است.[۲۳] زیست‌کرهٔ زمین با گذر زمان جو زمین و دیگر شرایط فیزیکی و شیمیایی این سیاره را دچار دگرگونی‌های شگرفی کرده‌است و محیطی را فراهم کرده‌است تا اندامگان زنده بتوانند به رشد و زیست‌زایی بپردازند. همچنین در اثر این دگرگونی‌ها لایهٔ اوزون به دور این سیاره تشکیل شده‌است، لایه‌ای که با کمک میدان مغناطیسی زمین مانع از ورود پرتوهای آسیب رسان خورشید می‌شود و به این ترتیب اجازه می‌دهد در زمین زندگی ادامه یابد.[۲۴] ویژگی‌های فیزیکی، پیشینهٔزمین‌شناسی و گردش زمین باعث شده‌اند تا زندگی در این دوره‌ها در آن پابرجا بماند و انتظار آن می‌رود که برای ۵۰۰ میلیون تا ۲٫۳ میلیارد سال دیگر نیز زندگی همچنان ادامه داشته باشد.[۲۵][۲۶][۲۷]
پوستهٔ زمین به چندین لایهٔ سخت یا زمین‌ساخت بشقابی تقسیم شده‌است، این لایه‌ها در گذر میلیون‌ها سال در زمین جابجا می‌شوند. نزدیک به ۷۱٪ از سطح زمین با آب شور اقیانوس‌ها پوشیده شده‌است و باقی‌ماندهٔ آن را قاره‌ها و جزیره‌ها تشکیل می‌دهند که خود آن‌ها نیز تعداد زیادی دریاچه و دیگر سرچشمه‌های آبی را در خود جای داده‌اند. بیشتر سطح قطب‌های زمین از یخ یا دریای یخ زده پوشیده شده‌است. ساختار درونی زمین پویا است و لایه‌های آن عبارتند از لایهٔ ضخیم گوشتهٔجامد، یک لایه، هستهٔ بیرونی که مایع است و میدان مغتاطیسی را تولید می‌کند و یک لایه، هستهٔ درونی که آهنی و جامد است.
زمین همواره با دیگر جرم‌های آسمانی بویژه خورشید و ماه در اندرکنش است. هم اکنون زمین با سرعتی ۳۶۶٫۲۶ برابر سرعتی که به دور خودش می‌گردد، به گرد خورشید می‌گردد که این برابر با ۳۶۵٫۲۶ روز خورشیدی یا یک سال نجومیاست.[یادداشت ۸] محور گردش زمین نسبت به خط عمود بر صفحهٔ گردش آن ۲۳٫۴ درجه انحراف دارد. این انحراف باعث ایجاد تغییرات فصلی با دورهٔ گردشی برابر با یک سال اعتدالی یا ۳۶۵٫۲۴ روز می‌شود.[۲۸] تنها ماه طبیعی شناخته شده برای زمین، کرهٔ ماه است که از نزدیک به ۴٫۵۳ میلیارد سال پیش گردش خود به دور زمین را آغاز کرده‌است. ماه باعث ایجاد کشند در آب اقیانوس‌ها، پایدار شدن زاویهٔ انحراف محور زمین و کم‌کم آهسته تر شدن سرعت گردش زمین شده‌است. در آخرین بمباران شهابی تقریباً میان ۳٫۸ و ۴٫۱ میلیارد سال پیش، چندین سیارک و شهاب سنگ با زمین برخورد کرد و دگرگونی‌های درخور توجهی در سطح زمین ایجاد کرد.
بلندترین نقطه بر روی خشکی‌های زمین کوه اورست نام دارد که نزدیک به ۹ کیلومتر از سطح دریا بالاتر است. ژرف‌ترین قسمت دریاها نیز در نزدیکی جزایر فیلیپین در اقیانوس آرام قرار دارد. عمق این ناحیه حدود ۱۱ کیلومتر پایین‌تر از سطح دریا است و به آن درازگودال ماریانا گفته می‌شود.
محدودهٔ دمای هوا بر روی کره زمین میان ۸۹٫۲ (قطب جنوب) درجه زیر صفر تا ۷۰٫۷ (کویر لوت، ایران)[۱][۲]درجه بالای صفر قرار دارد. محیط استوای زمین ۴۰٬۰۷۵۱۶ کیلومتر و وزن زمین ۱۰۲۴×۵۹۷۳۵ کیلوگرم (هشتاد برابر وزن ماه) است. فاصله کره زمین تا کره ماه ۳۴۰ هزار کیلومتر می‌باشد.[۲۹]
انسان‌ها نیازهایشان را از منابع کانی‌ها و محصول‌هایی که از زیست‌کره بدست می‌آید، تامین می‌کنند.[۳۰] نزدیک به ۲۰۰ کشور مستقل در جهان وجود دارد که انسان‌ها در این کشورها پخش شده‌اند و از راه دیپلماسی، سفر، تجارت و فعالیت‌های نظامی با هم در اندر کنش قرار می‌گیرند. فرهنگ و دانش انسان‌ها با گذر زمان بسیار پیشرفت و تغییر کرده‌است. انسان‌ها زمانی به نظریه صاف بودن زمین و بعد نظریهٔ مرکز بودن زمین در جهان معتقد بودند. از دیدگاه‌های امروزی به زمین، می‌توان به دیدگاه فرضیهٔ گایا اشاره کرد.
۲۲ آوریل نیز به عنوان روز جهانی زمین نامگزاری شده اشت.
انواع ذخایر معدنی فلزی و غیرفلزی از دیگر ویژگی‌های بخش بیرونی پوسته زمین است.[۳۱]
کره زمین دارای چگالی بیشتری نسبت به دیگر سیاره‌های منظومه خورشیدی است.[۳۲]
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق